9-11-20

ΣΩΚΡΑΤΗΣ 

Εδώ είναι 10 από τις καλύτερες ρήσεις, μαθήματα ζωής, που μπορούμε να πάρουμε από τον Σωκράτη.

1. Θα πρέπει να είσαι ο εαυτός σου. Μην προσποιείσαι!

«Ο καλύτερος τρόπος για να ζήσεις με την τιμή στον κόσμο, είναι να είσαι στην πραγματικότητα αυτό που φαίνεσαι και εάν παρατηρήσεις, θα δεις ότι όλες οι ανθρώπινες αρετές αυξάνουν και να ενισχύονται με την πρακτική. »

2. Η αρετή δεν προέρχεται από τα χρήματα

«Δεν κάνω τίποτα, αλλά θα προσπαθήσω να σας πείσω, νέους ή ηλικιωμένους, να μην σκέφτεστε αυτά που κατέχετε, αλλά και κυρίως να φροντίσετε για μεγαλύτερη βελτίωση της ψυχής. Η αρετή δεν φτιάχνεται από τα χρήματα, αλλά ότι από την αρετή έρχονται τα χρήματα. Αυτή είναι η διδασκαλία μου, και αν αυτό είναι δόγμα που διαφθείρει τη νεολαία, είμαι ένας κακός άνθρωπος.»

3. Διάβασε τα γραπτά άλλων ανδρών και γυναικών να βελτιώσεις τον εαυτό σου

«Βελτίωσε τον εαυτό σου διαβάζοντας τα γραπτά άλλων ανδρών, έτσι ώστε να κερδίσεις εύκολα αυτό που οι άλλοι έχουν κοπιάσει σκληρά.»

4. Σοφία είναι να γνωρίζεις πόσα λίγα ξέρεις.

«Είμαι ο σοφότερος ζωντανός άνθρωπος, γιατί γνωρίζω ένα πράγμα, και αυτό είναι ότι δεν γνωρίζω τίποτα».
«Είμαι κάπως σοφότερος κατά τούτο μόνο: πως εγώ τουλάχιστον δε νομίζω ότι ξέρω εκείνα που δεν ξέρω. »
«Η αληθινή σοφία έρχεται στον καθένα μας όταν συνειδητοποιήσουμε πόσο λίγα γνωρίζουμε για τη ζωή, τους εαυτούς μας και τον κόσμο γύρω μας.»

5. Εάν θες να αλλάξεις τον κόσμο, να αλλάξεις πρώτα τον εαυτό σου

«Εκείνος που θέλει να ταρακουνήσει τον κόσμο, ας ταρακουνήσει πρώτα τον εαυτό του.»
«Να θυμάσαι ότι δεν υπάρχει τίποτα σταθερό στις ανθρώπινες καταστάσεις. Ως εκ τούτου, απέφυγε τον αδικαιολόγητο ενθουσιασμό στην ευημερία, ή την αδικαιολόγητη στεναχώρια στις αντιξοότητες. »

6. Θα είσαι πλούσιος όταν συνειδητοποιήσεις ότι έχεις αρκετά

«Είναι πλουσιότερος αυτός που είναι ικανοποιημένος με το λιγότερο. Η ικανοποίηση είναι ο φυσικός πλούτος, η πολυτέλεια είναι τεχνητή φτώχεια».

7. Να τρως υγιεινά για να ζήσεις καλά

«Άνθρωποι χωρίς αξία ζουν μόνο για να τρώνε και να πίνουν. Οι άνθρωποι με αξία, τρώνε και πίνουν μόνο για να ζήσουν. »

8. Εξερεύνησε ολόκληρο τον κόσμο

«Δεν είμαι Αθηναίος ή Έλληνας, αλλά ένας πολίτης του κόσμου.»

9. Επίλεξε τα λόγια σου με σύνεση

«Οι λάθος λέξεις δεν είναι μόνο βλαβερές, αλλά μολύνουν και με κακία και την ψυχή σου.»

10. Μην καταπνίξεις ποτέ την περιέργειά σου!

«Η αναζήτηση είναι η αρχή της σοφίας.»

7-11-20

Αριστοτέλης – Η ψυχή είναι πολυτιμότερη από την περιουσία και το σώμα

Συνήθως, οι περισσότεροι άνθρωποι νομίζουν ότι, όση και να έχουν αρετή, είναι αρκετή, ενώ για τον πλούτο, τα χρήματα, την ισχύ, τη δόξα, και όλα τα σχετικά, πιστεύουν πως, όσα και να έχουν, δε φθάνουν.

Ο Αριστοτέλης, σε όλους αυτούς, διαμηνύει να προσέξουν ότι δεν αποκτούν και δεν μπορούν να διαφυλάξουν τις αρετές με τα εξωτερικά αγαθά, αλλά, αντίθετα, εκείνα με αυτές. Την ευτυχισμένη ζωή, είτε υπάρχει στη χαρά, είτε στην αρετή, είτε και στα δυο, περισσότερο τη βρίσκουμε σ’ εκείνους που έχουν καλλιεργήσει στο έπακρο το ήθος τους και τη διάνοια, ενώ παραμένουν μετριοπαθείς και μετρημένοι όταν πρόκειται για την κτήση εξωτερικών αγαθών’ όχι, όμως, σ’ εκείνους που διαθέτουν αγαθά περισσότερα από τα χρήσιμα, ενώ, την ίδια στιγμή, υπολείπονται στο ήθος και τη διάνοια. Γιατί τα εξωτερικά αγαθά εξαντλούνται, και περισσότερο αποτελούν μέσο, όπως καθετί που χρησιμεύει σε κάτι άλλο’ η υπερεπάρκειά τους, όμως, αναγκαστικά, είτε βλάπτει είτε, τελικά, δεν ωφελεί καθόλου όσους τα διαθέτουν.

Τα αγαθά, τώρα, που αφορούν στην ψυχή, όσο κι αν αφθονούν, τόσο πιο πολύ είναι χρήσιμα’ εφόσον, βέβαια, πρέπει να ζητούμε και σ’ αυτά, όχι μόνο το ωραίο αλλά και το χρήσιμο. Αν επιπλέον, σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, η ψυχή είναι πολυτιμότερη από την περιουσία και το σώμα, θα πρέπει, για το καθένα, να εξασφαλίσουμε την καλύτερη εκδοχή, σύμφωνα με την ιεραρχία που εγκαθιστούμε ανάμεσά τους. Άλλωστε, από τη φύση, επιβάλλεται να επιλέγουμε τα εξωτερικά αγαθά προς όφελος της ψυχής, πράγμα που πρέπει να κάνουν όλοι όσοι σκέφτονται σωστά,’ και όχι να υποτάσσουμε την ψυχή στην αναζήτηση των εξωτερικών αγαθών.

Καθένας, τώρα, αξιώνεται την ευδαιμονία στο βαθμό που διαθέτει αρετή και φρόνηση, και φροντίζει να ενεργεί σύμφωνα με αυτές. Τον εσωστρεφή προσανατολισμό, και την εσωτερική διάσταση της ευδαιμονίας, ο Αριστοτέλης την κατοχυρώνει με την αναφορά στο θεό. Εκείνος είναι ευδαίμων και μακάριος όχι εξαιτίας των εξωτερικών αγαθών, αλλά χάρη στον εαυτό του και σε αυτό που είναι από τη φύση. Γι’ αυτό, αναγκαστικά, η ευδαιμονία διακρίνεται από την ευτυχία. Η δεύτερη αφορά στα αγαθά που δεν έχουν να κάνουν με την ψυχή’ γι’ αυτά αρμόδια είναι η τύχη. Δίκαιος και σώφρων, όμως, δεν είναι κανένας από τύχη. Το ίδιο, ακριβώς, ισχύει και για την πόλη που θέλει να ζει ευτυχισμένα. Είναι αδύνατο να ευτυχούν εκείνοι που δεν ενεργούν σωστά. Κανένα έργο, ανθρώπου ή πόλης, δεν είναι καλό, που δε συνοδεύεται ή δεν απορρέει από την αρετή και τη φρόνηση. Επομένως, άριστος βίος, τόσο μεμονωμένα, για τον κάθε άνθρωπο, όσο και γενικά, για τις πόλεις, είναι εκείνος που συνέχεται από αρετή σε τέτοιο βαθμό, ώστε οι πράξεις που έχει να επιδείξει, να είναι πράξεις αρετής

Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, η αρετή έχει να κάνει με τη χαρά, την αγάπη και το μίσος που κατευθύνονται σωστά, «ορθώς». Η εισαγωγή στο βίο της αρετής, είναι, πρώτα, έργο της παιδείας, και συγκεκριμένα της μουσικής, που περιλαμβάνει την ποίηση, την όρχηση και το μέλος, και αποστολή της είναι να διδάσκει και να εθίζει στην ορθή κρίση, αλλά και στη χαρά με τα ευγενή ήθη και τις ωραίες πράξεις. Οι ρυθμοί και οι μελωδίες εξομοιώνουν, διαμορφώνουν ομοιώματα ηθών όπως η οργή, η πραότητα, η ανδρεία και η σωφροσύνη, αλλά και τα αντίθετα σε αυτά. Στην πράξη, μάλιστα, η ψυχή υφίσταται μεταβολή, όταν ακούγονται παρόμοιοι ρυθμοί και μελωδίες. Έτσι, καθώς οι άνθρωποι συνηθίζουν να λυπούνται και να χαίρονται με τις εξομοιώσεις, φθάνουν, και σε πραγματικές συνθήκες, σε αληθινές περιστάσεις, να νιώθουν με τον ίδιο τρόπο……..

6-11-20

ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ

Ένας σπουδαίος φιλόσοφος, μαθηματικός, θρησκευτικός και πολιτικός Δάσκαλος μας κληροδότησε λόγια από χρυσάφι.

Τα «Χρυσά Έπη».

Ο Πυθαγόρας γεννήθηκε στη Σάμο το 580 π.κ.χ και από την παιδική του ηλικία εκδήλωσε μία ιδιαίτερη αγάπη για τη μάθηση. Για καλή του – και καλή μας – τύχη, ο πατέρας του, Μνήσαρχος, τον έπαιρνε μαζί του στα ταξίδια σε Ανατολή και Δύση, με αποτέλεσμα ο νεαρός Πυθαγόρας να αναπτύξει από νωρίς διευρυμένη αντίληψη για τον κόσμο. Ο πατέρας του φρόντισε ακόμα να λάβει ο γιος του την καλύτερη μόρφωση κοντά στους μύστες της Ανατολής και στον διάσημο τότε φιλόσοφο από τη Σύρο, Φερεκύδη.

Ακόμα και αν δεν γνωρίζετε τίποτα για τον Πυθαγόρα, οπωσδήποτε κάτι θα έχετε ακούσει για το πυθαγόρειο θεώρημα. Ο Πυθαγόρας ήταν πρωτοπόρος στα μαθηματικά και στη γεωμετρία, ήταν εξαιρετικός θεωρητικός της μουσικής, φιλόσοφος με πολύ ιδιαίτερη κοσμοθεωρία θρησκευτικού τύπου και όταν εγκαταστάθηκε στον Κρότωνα της Ιταλίας, φανέρωσε και το πολιτικό του ταλέντο επίσης.

Εδώ θα ασχοληθούμε με τον φιλόσοφο Πυθαγόρα και τη διδασκαλία του σχετικά με τις αρετές που οφείλει να επιδιώκει κάθε άνθρωπος, ώστε να είναι αγνός, έτοιμος για μία καλύτερη ενσάρκωση. Είναι ένα απόσπασμα από τα «Χρυσά Έπη», ένα κείμενο με τα βασικά σημεία της διδασκαλίας του Πυθαγόρα, που γράφτηκε από πυθαγόρειους του 5ου αι. π.κ.χ, πολλές δεκαετίες μετά τον θάνατο του δασκάλου.

Για να διευκολύνουμε την ανάγνωση, δώσαμε στο απόσπασμα τη μορφή δεκαλόγου.

1. Κάνε συνήθεια να κυριαρχείς στον ύπνο, στο στομάχι, στη λαγνεία και στον θυμό.
2. Μην πράξεις κάτι επαίσχυντο, ούτε μόνος σου ούτε μαζί με άλλους και από όλους πιο πολύ τον εαυτό σου να ντρέπεσαι.
3. Να ασκείς τη δικαιοσύνη με έργα και με λόγια.
4. Να μην εθίζεσαι σε τίποτα ασυλλόγιστα, αλλά να γνωρίζεις πως ο θάνατος για όλους είναι αναπόφευκτος και τα χρήματα, άλλοτε είναι καλό να τ’ αποκτάς και άλλοτε να τα χάνεις.
5. Ό, τι σου αναλογεί από τις δυστυχίες που συμβαίνουν τυχαία στους θνητούς, να το υποφέρεις χωρίς αγανάκτηση. Και όσα από αυτά μπορείς να τα θεραπεύεις. Σκέψου πως οι θεοί δεν δίνουν μεγάλο μερίδιο από αυτά στους αγαθούς ανθρώπους.
6. Μην επιτρέπεις στον εαυτό σου να εκπλήσσεται και να απορεί ούτε από τα άθλια ούτε από τα καλά λόγια των ανθρώπων που άφθονα ακούς. Κι αν ακούσεις ψέμα για κάτι, να είσαι πράος. Να μην σε παραπλανήσει κανείς ούτε με λόγια ούτε με έργα να κάνεις ή να πεις οτιδήποτε δεν είναι καλό.
7. Πριν πράξεις οτιδήποτε να σκέπτεσαι προσεκτικά, ώστε να μην κάνεις κάτι ανόητο. Ο ανόητος ( εκείνος που δεν σκέπτεται) λέει και πράττει ανόητα πράγματα.
8. Να πράττεις εκείνα που δεν θα σου προκαλέσουν στεναχώρια αργότερα. Μην πράττεις εκείνα που δεν γνωρίζεις, αλλά να φροντίσεις να μάθεις για όσα έχεις άγνοια κι έτσι η ζωή σου θα είναι ευχάριστη.
9. Δεν πρέπει να παραμελείς την υγεία του σώματός σου, αλλά, με μέτρο να πίνεις, να τρως και να γυμνάζεσαι, και μέτρο εννοώ εκείνο που δεν θα σε στεναχωρήσει. Συνήθισε σε διατροφή καθαρή και λιτή και ζώντας έτσι, φυλάξου από όσα επισύρουν φθόνο. Μην δαπανάς άκαιρα τα καλά, όπως κάνουν οι αδαείς, ούτε να στερείσαι σε σημείο που να γίνεις ανελεύθερος, διότι το μέτρο είναι η άριστη κατάσταση σε όλα.
10. Μην επιτρέψεις στα μάτια σου ύπνο απαλό πριν εξετάσεις τρεις φορές τις πράξεις της ημέρας: «Σε τι αστόχησα; Τι έπραξα; Τι δεν έπραξα από εκείνα που έπρεπε να πράξω;» Ξεκινώντας από το πρώτο να επεκτείνεσαι στα επόμενα, για τα άσχημα που έκανες να επιπλήττεις τον εαυτό σου, για τα καλά να ευχαριστιέσαι.

Για τούτα να κοπιάζεις, αυτά να μελετάς, αυτά πρέπει να επιθυμείς.

«Εκείνος το είπε», όπως συνήθιζαν να λένε οι μαθητές του, από σεβασμό στον δάσκαλο και δέος για το κύρος της αυθεντίας του. Αλλά εμείς δεν τον γνωρίζουμε τόσο καλά όσο εκείνοι για να τον εμπιστευτούμε με τόση ευκολία. Ας εμπιστευτούμε την ίδια τη ζωή εξετάζοντας, αν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε καθημερινά οφείλονται στην αστοχία μας να αποφύγουμε κάτι από αυτά που είχε «Εκείνος» εντοπίσει ως πηγές της δυστυχίας μας. Αν δυσκολεύεστε να αντιμετωπίσετε τον εαυτό σας σε αυτή την εξέταση, σας προτείνω να ξεκινήσετε από το νούμερο 10. Αυτό θα σας διευκολύνει να βάλετε τις σκέψεις σας (και μετά τις πράξεις σας) σε τάξη και θα σας οδηγήσει με μεγαλύτερη ευκολία σε όλα τα άλλα.

Αν ο Πυθαγόρας είχε δίκιο, τότε αυτή η διαδικασία θα αναβαθμίσει την ψυχή σας και θα την προετοιμάσει για μία καλύτερη μετενσάρκωση. Σε κάθε περίπτωση όμως θα σας βοηθήσει να γνωρίσετε καλύτερα τον εαυτό σας, να αποκτήσετε αυτοπεποίθηση και αντοχή και να διαμορφώσετε έναν χαρακτήρα αξιοθαύμαστο